Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

capitalis N N

  • 1 capitalis

    căpĭtālis, e, adj. [caput].
    I.
    Relating to or belonging to the head. In this signif. extant only in the subst. capital, a headdress of priests, Varr. L. L. 5, § 130 Müll.; but, capital linteum quoddam, quo in sacrificiis utebantur, Paul. ex Fest. p. 48 ib. —
    II.
    Transf.
    A.
    Relating to life, by which life is endangered, capital:

    periculum,

    peril of life, Plaut. Trin. 4, 3, 81; id. Rud. 2, 3, 19:

    caedis,

    id. Most. 2, 2, 44:

    morbus,

    endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5.—
    2.
    Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes which are punishable by death or by the loss of civil rights, capital, v. Dig. 21, 1, 23, § 2; 48, 1, 2:

    accusare aliquem rei capitalis,

    of a capital crime, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    qui in vinculis essent damnati rei capitalis,

    id. Sen. 12, 42:

    cui rei capitalis dies dicta sit,

    Liv. 3, 13, 4:

    reus rerum capitalium,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:

    manifesti rerum capitalium,

    Sall. C. 52 fin.:

    rerum capitalium condemnati,

    id. ib. 36, 2:

    damnati,

    Tac. A. 1, 21 fin.:

    in rerum capitalium quaestionibus,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    crimen,

    id. ib. 2, 5, 9, § 23; Tac. A. 3, 60: facinora, Cic. poët. N. D. 1, 6, 13; cf.

    flagitia,

    Ter. Ad. 4, 7, 5:

    maleficia,

    Dig. 48, 8, 18 pr.:

    judex rei capitalis,

    Quint. 7, 3, 33; Curt. 6, 8, 25; Cic. Dom. 30, 78:

    capitalium rerum vindices,

    Sall. C. 55 al.:

    fraudem admittere,

    Cic. Rab. Perd. 9, 26:

    causae,

    Quint. 8, 3, 14:

    judicia,

    id. 4, 1, 57:

    noxa,

    Liv. 3, 55, 5:

    poenā afficere aliquem,

    Suet. Caes. 48:

    condemnare,

    id. Dom. 14:

    animadversione punire,

    id. Aug. 24:

    supplicio incesta coërcere,

    id. Dom. 8:

    capitale nullum exemplum vindictae,

    Plin. 29, 1, 8, § 18:

    supplicium,

    Curt. 3, 2, 17:

    capitalis locus ubl si quid violatum. est, caput violatoris expiatur,

    Fest. p. 50:

    judicium trium virorum capitalium,

    who had charge of the prisons and of executions, Cic. Or. 46, 156; Liv. 39, 14, 10; 25, 1, 10; cf. id. 32, 26, 17; and the joke of Cic. Fam. 7, 13, 2.—Also subst.: căpĭtal (postAug. sometimes căpĭtāle, as also in poorer MSS. of earlier authors), plur. capitalia, a death ( real or civil), banishment, etc., in consequence of crime:

    capital = facinus quod capitis poenā luitur,

    Fest. p. 37: capital kephalikê timôria, Vet. Gloss.
    (α).
    Capital facere, Plaut. Men. 1, 1, 16; id. Merc. 3, 4, 26: scimus capital esse irascier, Lucil. ap. Non. p. 38, 17:

    quique non paruerit capital esto,

    Cic. Leg. 2, 8, 21; id. Inv. 2, 31, 96:

    praesidio decedere apud Romanos capital esse,

    Liv. 24, 37, 9 Gronov.; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck; Curt. 8, 4, 17; 8, 9, 34; Quint. 9, 2, 67:

    degredi viā capital leges fecere,

    Plin. 12, 14, 32, § 63; 10, 23, 31, § 62; Just. 2, 7, 8; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Front. 4, 6, 3 Oud.—
    (β).
    Capitale:

    capitale est obicere anteacta,

    Quint. 9, 2, 67; Tac. Agr. 2.—
    (γ).
    Plur.:

    capitalia: capitalia vindicanto,

    Cic. Leg. 3, 3, 6:

    capitalia ausi plerique,

    Liv. 26, 40, 17; Suet. Tib. 58.—
    b.
    Trop.:

    inimicus,

    a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57:

    hostis,

    a deadly enemy, Cic. Cat. 2, 2, 3:

    adversarius,

    id. Fin. 4, 12, 31:

    odium,

    id. Lael. 1, 2:

    ira,

    Hor. S. 1, 7, 13:

    inimicitiae,

    Dig. 17, 1, 23, § 25:

    minae, Cod. 2, 20, 7: oratio,

    very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73:

    capitalis et pestifer Antonii reditus,

    id. Phil. 4, 1, 3:

    totius autem injustitiae nulla capitalior quam eorum, etc.,

    id. Off. 1, 13, 41:

    nulla capitalior pestis quam, etc.,

    id. Sen. 12, 39.—
    B.
    That is at the head, chief, first in something, pre-eminent, distinguished (rare): capitale vocamus Ingenium sollers (as we often use capital), Ov. F. 3, 839:

    Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc.,

    a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 4: jocus, a capital joke, Treb. XXX. Tyrann. 10. — Comp.:

    hoc autem erat capitalior, quod, etc.,

    more important, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170.—Hence, adv.: căpĭtālĭter, mortally, capitally:

    lacessere,

    Plin. Ep. 1, 5, 4:

    odisse,

    mortally, Amm. 21, 16, 11.—Esp.,
    2.
    As judicial t. t., of punishments, capitally, so as to affect life or citizenship, Cod. Th. 3, 14, 1; Veg. Mil. 2, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > capitalis

  • 2 capitālis

        capitālis e, adj. with comp.    [caput], of the head, chief, foremost, pre - eminent, distinguished: Ingenium, O.: ille, a writer of the first rank: erat capitalior, quod, etc., more distinguished.—In law, of life, involving life, capital: accusare alquem rei capitalis, of a capital crime: cui rei capitalis dies dicta sit, L.: reus rerum capitalium: flagitia, T.: noxa, L.: iudicium trium virorum capitalium, who had charge of the prisons and of executions.—Fig., deadly, pernicious, irreconcilable, bitter: flagitia, outrageous, T.: hostis, a deadly enemy: ira, H.: oratio, dangerous: nulla capitalior pestis.
    * * *
    capitale, capitalior -or -us, capitalissimus -a -um ADJ
    of/belonging to head/life; deadly, mortal; dangerous; excellent, first-rate

    Latin-English dictionary > capitālis

  • 3 Poecilotriccus capitalis

    ENG black-and-white tody-tyrant

    Animal Names Latin to English > Poecilotriccus capitalis

  • 4 Aphanotriccus capitalis

    ENG tawny-chested flycatcher

    Animal Names Latin to English > Aphanotriccus capitalis

  • 5 Grallaria capitalis

    ENG bay antpitta

    Animal Names Latin to English > Grallaria capitalis

  • 6 Pezopetes capitalis

    ENG large-footed finch

    Animal Names Latin to English > Pezopetes capitalis

  • 7 Ploceus melanocephalus capitalis

    ENG yellow-collared weaver

    Animal Names Latin to English > Ploceus melanocephalus capitalis

  • 8 Poecilotriccus capitalis tricolor

    ENG tricoloured tody-tyrant

    Animal Names Latin to English > Poecilotriccus capitalis tricolor

  • 9 Stachyris capitalis

    ENG rusty-crowned babbler

    Animal Names Latin to English > Stachyris capitalis

  • 10 capitale

    căpĭtālis, e, adj. [caput].
    I.
    Relating to or belonging to the head. In this signif. extant only in the subst. capital, a headdress of priests, Varr. L. L. 5, § 130 Müll.; but, capital linteum quoddam, quo in sacrificiis utebantur, Paul. ex Fest. p. 48 ib. —
    II.
    Transf.
    A.
    Relating to life, by which life is endangered, capital:

    periculum,

    peril of life, Plaut. Trin. 4, 3, 81; id. Rud. 2, 3, 19:

    caedis,

    id. Most. 2, 2, 44:

    morbus,

    endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5.—
    2.
    Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes which are punishable by death or by the loss of civil rights, capital, v. Dig. 21, 1, 23, § 2; 48, 1, 2:

    accusare aliquem rei capitalis,

    of a capital crime, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    qui in vinculis essent damnati rei capitalis,

    id. Sen. 12, 42:

    cui rei capitalis dies dicta sit,

    Liv. 3, 13, 4:

    reus rerum capitalium,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:

    manifesti rerum capitalium,

    Sall. C. 52 fin.:

    rerum capitalium condemnati,

    id. ib. 36, 2:

    damnati,

    Tac. A. 1, 21 fin.:

    in rerum capitalium quaestionibus,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    crimen,

    id. ib. 2, 5, 9, § 23; Tac. A. 3, 60: facinora, Cic. poët. N. D. 1, 6, 13; cf.

    flagitia,

    Ter. Ad. 4, 7, 5:

    maleficia,

    Dig. 48, 8, 18 pr.:

    judex rei capitalis,

    Quint. 7, 3, 33; Curt. 6, 8, 25; Cic. Dom. 30, 78:

    capitalium rerum vindices,

    Sall. C. 55 al.:

    fraudem admittere,

    Cic. Rab. Perd. 9, 26:

    causae,

    Quint. 8, 3, 14:

    judicia,

    id. 4, 1, 57:

    noxa,

    Liv. 3, 55, 5:

    poenā afficere aliquem,

    Suet. Caes. 48:

    condemnare,

    id. Dom. 14:

    animadversione punire,

    id. Aug. 24:

    supplicio incesta coërcere,

    id. Dom. 8:

    capitale nullum exemplum vindictae,

    Plin. 29, 1, 8, § 18:

    supplicium,

    Curt. 3, 2, 17:

    capitalis locus ubl si quid violatum. est, caput violatoris expiatur,

    Fest. p. 50:

    judicium trium virorum capitalium,

    who had charge of the prisons and of executions, Cic. Or. 46, 156; Liv. 39, 14, 10; 25, 1, 10; cf. id. 32, 26, 17; and the joke of Cic. Fam. 7, 13, 2.—Also subst.: căpĭtal (postAug. sometimes căpĭtāle, as also in poorer MSS. of earlier authors), plur. capitalia, a death ( real or civil), banishment, etc., in consequence of crime:

    capital = facinus quod capitis poenā luitur,

    Fest. p. 37: capital kephalikê timôria, Vet. Gloss.
    (α).
    Capital facere, Plaut. Men. 1, 1, 16; id. Merc. 3, 4, 26: scimus capital esse irascier, Lucil. ap. Non. p. 38, 17:

    quique non paruerit capital esto,

    Cic. Leg. 2, 8, 21; id. Inv. 2, 31, 96:

    praesidio decedere apud Romanos capital esse,

    Liv. 24, 37, 9 Gronov.; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck; Curt. 8, 4, 17; 8, 9, 34; Quint. 9, 2, 67:

    degredi viā capital leges fecere,

    Plin. 12, 14, 32, § 63; 10, 23, 31, § 62; Just. 2, 7, 8; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Front. 4, 6, 3 Oud.—
    (β).
    Capitale:

    capitale est obicere anteacta,

    Quint. 9, 2, 67; Tac. Agr. 2.—
    (γ).
    Plur.:

    capitalia: capitalia vindicanto,

    Cic. Leg. 3, 3, 6:

    capitalia ausi plerique,

    Liv. 26, 40, 17; Suet. Tib. 58.—
    b.
    Trop.:

    inimicus,

    a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57:

    hostis,

    a deadly enemy, Cic. Cat. 2, 2, 3:

    adversarius,

    id. Fin. 4, 12, 31:

    odium,

    id. Lael. 1, 2:

    ira,

    Hor. S. 1, 7, 13:

    inimicitiae,

    Dig. 17, 1, 23, § 25:

    minae, Cod. 2, 20, 7: oratio,

    very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73:

    capitalis et pestifer Antonii reditus,

    id. Phil. 4, 1, 3:

    totius autem injustitiae nulla capitalior quam eorum, etc.,

    id. Off. 1, 13, 41:

    nulla capitalior pestis quam, etc.,

    id. Sen. 12, 39.—
    B.
    That is at the head, chief, first in something, pre-eminent, distinguished (rare): capitale vocamus Ingenium sollers (as we often use capital), Ov. F. 3, 839:

    Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc.,

    a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 4: jocus, a capital joke, Treb. XXX. Tyrann. 10. — Comp.:

    hoc autem erat capitalior, quod, etc.,

    more important, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170.—Hence, adv.: căpĭtālĭter, mortally, capitally:

    lacessere,

    Plin. Ep. 1, 5, 4:

    odisse,

    mortally, Amm. 21, 16, 11.—Esp.,
    2.
    As judicial t. t., of punishments, capitally, so as to affect life or citizenship, Cod. Th. 3, 14, 1; Veg. Mil. 2, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > capitale

  • 11 capitaliter

    căpĭtālis, e, adj. [caput].
    I.
    Relating to or belonging to the head. In this signif. extant only in the subst. capital, a headdress of priests, Varr. L. L. 5, § 130 Müll.; but, capital linteum quoddam, quo in sacrificiis utebantur, Paul. ex Fest. p. 48 ib. —
    II.
    Transf.
    A.
    Relating to life, by which life is endangered, capital:

    periculum,

    peril of life, Plaut. Trin. 4, 3, 81; id. Rud. 2, 3, 19:

    caedis,

    id. Most. 2, 2, 44:

    morbus,

    endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5.—
    2.
    Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes which are punishable by death or by the loss of civil rights, capital, v. Dig. 21, 1, 23, § 2; 48, 1, 2:

    accusare aliquem rei capitalis,

    of a capital crime, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    qui in vinculis essent damnati rei capitalis,

    id. Sen. 12, 42:

    cui rei capitalis dies dicta sit,

    Liv. 3, 13, 4:

    reus rerum capitalium,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:

    manifesti rerum capitalium,

    Sall. C. 52 fin.:

    rerum capitalium condemnati,

    id. ib. 36, 2:

    damnati,

    Tac. A. 1, 21 fin.:

    in rerum capitalium quaestionibus,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    crimen,

    id. ib. 2, 5, 9, § 23; Tac. A. 3, 60: facinora, Cic. poët. N. D. 1, 6, 13; cf.

    flagitia,

    Ter. Ad. 4, 7, 5:

    maleficia,

    Dig. 48, 8, 18 pr.:

    judex rei capitalis,

    Quint. 7, 3, 33; Curt. 6, 8, 25; Cic. Dom. 30, 78:

    capitalium rerum vindices,

    Sall. C. 55 al.:

    fraudem admittere,

    Cic. Rab. Perd. 9, 26:

    causae,

    Quint. 8, 3, 14:

    judicia,

    id. 4, 1, 57:

    noxa,

    Liv. 3, 55, 5:

    poenā afficere aliquem,

    Suet. Caes. 48:

    condemnare,

    id. Dom. 14:

    animadversione punire,

    id. Aug. 24:

    supplicio incesta coërcere,

    id. Dom. 8:

    capitale nullum exemplum vindictae,

    Plin. 29, 1, 8, § 18:

    supplicium,

    Curt. 3, 2, 17:

    capitalis locus ubl si quid violatum. est, caput violatoris expiatur,

    Fest. p. 50:

    judicium trium virorum capitalium,

    who had charge of the prisons and of executions, Cic. Or. 46, 156; Liv. 39, 14, 10; 25, 1, 10; cf. id. 32, 26, 17; and the joke of Cic. Fam. 7, 13, 2.—Also subst.: căpĭtal (postAug. sometimes căpĭtāle, as also in poorer MSS. of earlier authors), plur. capitalia, a death ( real or civil), banishment, etc., in consequence of crime:

    capital = facinus quod capitis poenā luitur,

    Fest. p. 37: capital kephalikê timôria, Vet. Gloss.
    (α).
    Capital facere, Plaut. Men. 1, 1, 16; id. Merc. 3, 4, 26: scimus capital esse irascier, Lucil. ap. Non. p. 38, 17:

    quique non paruerit capital esto,

    Cic. Leg. 2, 8, 21; id. Inv. 2, 31, 96:

    praesidio decedere apud Romanos capital esse,

    Liv. 24, 37, 9 Gronov.; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck; Curt. 8, 4, 17; 8, 9, 34; Quint. 9, 2, 67:

    degredi viā capital leges fecere,

    Plin. 12, 14, 32, § 63; 10, 23, 31, § 62; Just. 2, 7, 8; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Front. 4, 6, 3 Oud.—
    (β).
    Capitale:

    capitale est obicere anteacta,

    Quint. 9, 2, 67; Tac. Agr. 2.—
    (γ).
    Plur.:

    capitalia: capitalia vindicanto,

    Cic. Leg. 3, 3, 6:

    capitalia ausi plerique,

    Liv. 26, 40, 17; Suet. Tib. 58.—
    b.
    Trop.:

    inimicus,

    a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57:

    hostis,

    a deadly enemy, Cic. Cat. 2, 2, 3:

    adversarius,

    id. Fin. 4, 12, 31:

    odium,

    id. Lael. 1, 2:

    ira,

    Hor. S. 1, 7, 13:

    inimicitiae,

    Dig. 17, 1, 23, § 25:

    minae, Cod. 2, 20, 7: oratio,

    very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73:

    capitalis et pestifer Antonii reditus,

    id. Phil. 4, 1, 3:

    totius autem injustitiae nulla capitalior quam eorum, etc.,

    id. Off. 1, 13, 41:

    nulla capitalior pestis quam, etc.,

    id. Sen. 12, 39.—
    B.
    That is at the head, chief, first in something, pre-eminent, distinguished (rare): capitale vocamus Ingenium sollers (as we often use capital), Ov. F. 3, 839:

    Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc.,

    a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 4: jocus, a capital joke, Treb. XXX. Tyrann. 10. — Comp.:

    hoc autem erat capitalior, quod, etc.,

    more important, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170.—Hence, adv.: căpĭtālĭter, mortally, capitally:

    lacessere,

    Plin. Ep. 1, 5, 4:

    odisse,

    mortally, Amm. 21, 16, 11.—Esp.,
    2.
    As judicial t. t., of punishments, capitally, so as to affect life or citizenship, Cod. Th. 3, 14, 1; Veg. Mil. 2, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > capitaliter

  • 12 capital

        capital ālis, n    [capitalis], a capital offence, crime punishable by death or exile (civil death): quique non paruerit capital esto, C. (lex): praesidio decedere apud Romanos capital esse, L.: in sellā Regis consedisse capital foret, Cu.: capitalia ausi plerique, L.
    * * *
    capital crime/punishment (loss of life or civil rights); priestess headband

    Latin-English dictionary > capital

  • 13 capitāle

        capitāle is, n    (late for capital), a capital offence, Ta.
    * * *
    I II
    capital crime/punishment (loss of life or civil rights); priestess headband

    Latin-English dictionary > capitāle

  • 14 damno

    damno (in vulg. lang. and late Lat. sometimes dampno), āvi, ātum, 1, v. a. [damnum].
    I.
    Gen., to occasion loss or damage to, to harm, damage = damno [p. 511] afficere:

    pauperibus parcere, divites damnare atque domare,

    Plaut. Trin. 4, 1, 10.—
    II.
    Esp. [cf. damnum, II.] a judicial t. t., to condemn, doom, sentence one to any punishment = condemno, v. Cic. Or. 49, 166 (opp. to absolvere, liberare, dimittere; cf. also condemno, culpo, improbo; common and classical).—Constr. with acc. of person, either alone or with gen., abl., de, in, ad, etc., of the crime and punishment: damnatur aliquis crimine vel judicio, sed sceleris, parricidii, etc., Lachm. ad Lucr. 2, p. 273 sq.; cf. Munro, ad Lucr. 4, 1183: Zumpt, Gr. § 446 sq.; Roby, Gr. § 1199 sq.
    (α).
    With acc. pers. alone:

    ergo ille damnatus est: neque solum primis sententiis, quibus tantum statuebant judices, damnarent an absolverent, sed etiam illis, etc.,

    Cic. de Or. 1, 54, 231; id. Rosc. Am. 39, 114:

    censoris judicium nihil fere damnato nisi ruborem affert,

    id. Rep. 4, 6 (fragm. ap. Non. 24, 9): ego accusavi, vos damnastis, Dom. Afer ap. Quint. 5, 10, 79 et saep. — Transf., of things: causa judicata atque damnata, Cic. Rab. perd. 4; id. Clu. 3.—
    (β).
    With acc. pers. and gen. ( criminis or poenae):

    ambitus damnati,

    Caes. B. C. 3, 1, 4; Cic. Brut. 48 fin.:

    furti,

    id. Flacc. 18, 43:

    injuriarum,

    id. Verr. 2, 5, 41 fin.:

    majestatis,

    id. Phil. 1, 9, 23:

    peculatus,

    id. Verr. 1, 13, 39:

    rei capitalis,

    id. de Sen. 12, 42;

    sceleris conjurationisque,

    id. Verr. 2, 5, 5 Zumpt N. cr., et saep.:

    capitis,

    Caes. B. C. 3, 83, 4; 3, 110, 4:

    octupli,

    Cic. Verr. 2, 3, 11, § 28:

    absentem capitalis poenae,

    Liv. 42, 43, 9; cf.:

    crimine falso damnari mortis,

    Verg. A. 6, 430.—
    (γ).
    With abl.:

    ut is eo crimine damnaretur,

    Cic. Verr. 2, 4, 45; so,

    capite,

    id. Tusc. 1, 22 al.:

    morte,

    Sen. Herc. Oet. 888:

    tertiā parte agri,

    Liv. 10, 1, 3:

    pecuniā,

    Just. 8, 1, 7; cf.:

    Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus,

    on that account, Caes. B. C. 3, 21, 4; morti (abl.) damnare, Liv. 4, 37, 6, v. Weissenb. ad loc.—
    (δ).
    With de:

    de majestate damnatus,

    Cic. Verr. 1, 13, 39:

    de vi et de majestate,

    id. Phil. 1, 9:

    de vi publica,

    Tac. A. 4, 13 al.; cf.

    quibus de causis damnati,

    Val. Max. 8, 1 init.
    (ε).
    With in or ad:

    nec in metallum damnabuntur, nec in opus publicum, vel ad bestias,

    Dig. 49, 18, 3:

    ad mortem,

    Tac. A. 16, 21;

    ad extremum supplicium,

    id. ib. 6, 38: Suet. Cal. 27; id. Ner. 31.—
    (ζ).
    With ut, Tac. A. 2, 67.—
    (η).
    With quod:

    Athenienses Socratem damnaverunt quod novam religionem introducere videbatur,

    Val. Max. 1, 1, 7, ext. 7:

    Baebius est damnatus, quod milites praebuisset, etc.,

    Liv. 45, 31, 2.—
    (θ).
    With cur:

    damnabantur cur jocati essent,

    Spart. Sev. 14, § 13.
    B.
    Transf.
    1.
    To bind or oblige one's heir by last will and testament to the performance of any act.—Constr. with ut, ne, or the inf.:

    si damnaverit heredem suum, ut, etc.,

    Dig. 12, 6, 26; with ne, ib. 8, 4, 16; with inf.:

    heredem dare, etc.,

    ib. 30, 12: Hor. S. 2, 3, 86.
    2.
    In a non-legal sense, to condemn, censure, judge: (with acc. pers. and gen. or abl.) aliquem summae stultitiae, Cic. Part. 38, 134:

    damnatus longi Sisyphus laboris,

    Hor. Od. 2, 14, 19:

    stultitiaeque ibi se damnet (amator),

    Lucr. 4, 1179: damnare aliquem voti ( poet. and late Lat., voto, votis), to condemn one to fulfil his vow, i. e. by granting his prayer (not in Cic.):

    damnabis tu quoque votis,

    Verg. E. 5, 80, Serv. and Heyne: voto, Sisenn. ap. Non. 277, 11:

    voti,

    Liv. 10, 37 fin.; 27, 45:

    voto damnatus,

    Hyg. Astr. 2, 24; Lact. Fab. 10, 8 (cf.: voti, Titin. and Turpil. ap. Non. 277, 6 and 10; Titin. Fr. 153;

    Turpil. Fr. 128 Ribb.): morti,

    Lucr. 6, 1231; cf.:

    Stygio caput damnaverat Orco,

    Verg. A. 4, 699:

    damnati turis acervi,

    devoted to the gods below, Stat. S. 2, 21 et saep.; cf.

    also: quem damnet (sc. leto) labor,

    Verg. A. 12, 727 Heyne:

    damnare eum Senecam et invisum quoque habere,

    to condemn, censure, disapprove, Quint. 10, 1, 125:

    videntur magnopere damnandi, qui, etc.,

    id. 5, 1, 2:

    debitori suo creditor saepe damnatur,

    Sen. Ben. 6, 4, 4.—Of inanimate objects, to condemn, reject:

    ne damnent quae non intelligunt,

    id. 10, 1, 26; cf. id. 10, 4, 2; 11, 3, 70 et saep.— Part. fut. pass. as subst.:

    quem non puduisset damnanda committere,

    Plin. Ep. 3, 9, 5.
    II.
    Of the plaintiff, to seek or effect a person's condemnation (rare): quem ad recuperatores modo damnavit Plesidippus, Plaut. Rud. 5, 1, 2; Varr. R. R. 2, 2, 6:

    Verrem, quem M. Cicero damnaverat,

    Plin. 34, 2, 3, § 6; Liv. 7, 16, 9; cf. condemno, no. II., and condemnator, no. II.—Hence,damnātus, a, um, P. a.
    I.
    Prop., condemned:

    dicet damnatas ignea testa manus,

    Prop. 5, 7, 38.—
    II.
    Meton. (effectus pro causa), reprobate, criminal:

    quis te miserior? quis te damnatior?

    Cic. Pis. 40:

    damnati lingua vocem habet, vim non habet,

    Pub. Syr. 142 (Ribb.).—
    B.
    Hateful, wretched:

    damnatae noctes,

    Prop. 4, 12 (5, 11 M.), 15.

    Lewis & Short latin dictionary > damno

  • 15 noxa

    noxa, ae, f. [for noc-sa, from noc-eo, like rixa from ringor], hurt, harm, injury, which one does or suffers (v. Döderl. Synon. 2, p. 153 sqq.; not in Cic., but cf. noxia; syn.: injuria, contumelia).
    I.
    Lit.: QVANDOQVE HICE HOMINES... NOXAM NOCVERVNT, an old fetial formula in Liv. 9, 10 fin.; so, too, perhaps, SI SERVVS FVRTVM FAXIT NOXAMVE NOCVIT, Fragm. XII. Tab. in Dig. 9, 4, 2, § 1 (al. NOXIAMVE):

    servus, qui noxam nocuit,

    Dig. 35, 2, 63:

    si eadem (terra) ad noxam genuit aliqua,

    injurious, Plin. 2, 63, 63, § 158:

    tristes pellere a foribus noxas,

    Ov. F. 6, 129:

    ab noxā curculionum conditas fruges defendere,

    Col. 1, 6, 15:

    nihil eam rem noxae faturam,

    Liv. 34, 19:

    rempublicam non extra noxam modo, sed etiam extra famam noxae conservandam esse,

    id. 34, 61:

    sine ullius noxā urbis,

    id. 36, 21: prava incepta consultoribus noxae esse, Sall. Or. Phil. contr. Lep.:

    sine ullā noxā,

    Cels. 7, 26, 4:

    veram noxam concipere,

    i. e. sickness, Col. 12, 3, 7.—
    II.
    Transf.
    A.
    An injurious act, i. e. a fault, offence, crime, = delictum:

    noxae appellatione omne delictum continetur,

    Dig. 50, 16, 238, § 3:

    aliquem tenere in noxā,

    Plaut. Cas. 2, 8, 71:

    hic in noxā est,

    Ter. Phorm. 2, 1, 36:

    in noxā esse,

    Liv. 32, 26; 7, 4:

    noxae damnatus,

    id. 8, 35:

    reus ejus noxae,

    id. 5, 47:

    capitalis,

    id. 3, 55:

    neve ea caedes capitalis noxae haberetur,

    id. 3, 55: qui in furto aut in latrocinio aut aliquā noxā sint comprehensi, * Caes. B. G. 6, 16:

    graviorem noxam fateri,

    Ov. P. 2, 9, 72:

    noxa caput sequitur,

    Paul. Sent. 2, 31, 8 sq.; cf. also Paul. ex Fest. under noxia init.
    B.
    Punishment (not ante-Aug.;

    most freq. in jurid. Lat.): noxam merere,

    Liv. 8, 28, 8 Drak.:

    aliquem noxā pecuniāque exsolvere,

    id. 23, 14, 3; 2, 59, 6; 26, 29, 4:

    noxae dedere aliquem,

    to deliver one up for punishment, Dig. 4, 3, 9; so ib. 7, 1, 17, § 2; cf. ib. 9, 4, 19;

    hence: mergi freto, satius illi insulae (Siciliae) esse, quam velut dedi noxae inimico,

    Liv. 26, 29, 4; and:

    rem rusticam pessimo cuique servorum, ut carnifici noxae dedimus,

    Col. 1 prooem.:

    quod ajunt aediles: noxā solutus non sit (servus) sic intellegendum est, ut non hoc debeat pronuntiari, nullam eum noxam commisisse, sed illud, noxā solutum esse, hoc est noxali judicio subjectum non esse: ergo si noxam commisit nec permanet, noxā solutus videtur,

    Dig. 21, 1, 17, § 17: non noxae eximitur Q. Fabius, qui contra edictum imperatoris pugnavit;

    sed, noxae damnatus, donatur populo Romano,

    Liv. 8, 35, 5:

    noxae accipere aliquem,

    to receive one for the purpose of punishing him, Dig. 7, 1, 17, § 2.— —
    C.
    Concr., that which commits an offence, an offender, criminal (jurid. Lat.): noxa est corpus, quod nocuit, id est servus;

    noxia ipsum maleficium, veluti furtum, damnum, rapina, injuria,

    Just. Inst. 4, 8, 1:

    aut noxiam sarcire aut noxam dedere oportet,

    the guilty thing, Dig. 9, 1, 1, § 11; so,

    noxae deditio,

    ib. 9, 4, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > noxa

  • 16 damnō

        damnō āvī, ātus, āre    [damnum], to adjudge guilty, condemn, convict: reum: damnarent an absolverent: delicta mariti, i. e. believe him guilty, O.: causa damnata, decided unfavorably: contra edictum fecisse damnari: ambitūs damnatus, Cs.: furti: eo crimine damnari: Clodio interfecto, eo nomine erat damnatus, Cs.: existimatione damnatus, by public opinion: de maiestate damnatus: damnatus, quod praebuisset, etc., L.: ducent damnatum domum, will condemn and drag home (as a fraudulent debtor), T.: damnatum poenam sequi oportebat, if convicted, Cs. — To sentence, doom: capitis, Cs.: octupli damnari, mulcted: absentem capitalis poenae, L.: falso damnati crimine mortis, V.: longi laboris, H.: tertiā parte agri, L.: morti, L.: a Popilio decem milibus aeris, i. e. prosecuted by P., and fined, L.: gladiatorum dare centum Damnati paria, i. e. bound by the will, H.— To condemn, blame, disapprove, reject: nimios amores, O.: facto damnandus in uno, O.: sua lumina, the evidence of, O.: consilium, Cu.— To consecrate, devote, condemn as a sacrifice: caput Orco, V.: Quem damnet labor (sc. leto), V.—With voti (poet. also votis), to grant one's prayer (and thus exact fulfilment of a vow): dixit nunc demum se voti esse damnatum, N.: ut damnarentur ipsi votorum, L.: damnabis tu quoque votis (agricolas), V.
    * * *
    damnare, damnavi, damnatus V TRANS
    pass/pronounce judgement, find guilty; deliver/condemn/sentence; harm/damn/doom; discredit; seek/secure condemnation of; find fault; bind/oblige under a will

    Latin-English dictionary > damnō

  • 17 noxa

        noxa ae, f    [1 NEC-], hurt, harm, injury: quandoque homines noxam nocuerunt, L. (old form.): tristes pellere a foribus noxas, O.: sine ullius noxā urbis, L.— An injurious act, fault, offence, crime: qui in eā noxā erant, L.: capitalis, L.: in aliquā noxā conprehensi, Cs.: Unius ob noxam, V.: graviorem noxam fateri, O.— Punishment: noxam merere, L.: non noxae eximitur Fabius, L.: quantum noxae sit ubique repertum, O.
    * * *
    hurt, injury; crime; punishment, harm

    Latin-English dictionary > noxa

  • 18

        (old, sei), conj.    [SOVO]-, as a conditional particle.—With indic., in conditions assumed as true, or (with fut.) which will probably be fulfilled, if, when, inasmuch as, since: si vis, dabo tibi testīs: si voluntas mea, si industria, si aures patent omnibus: magnifica quaedam res, si modo est ulia: si quisquam est facilis, hic est: si aliquid dandum est voluptati: istae artes, si modo aliquid, valent ut acuent ingenia: educ tecum omnīs tuos; si minus, quam plurimos: auferat omnia oblivio, si potest; si non, utrumque silentium tegat, L.: ignosce, Caesar, si rex cessit, etc.: non, si Opimium defendisti, idcirco, etc.: aut nemo, aut si quisquam, ille sapiens fuit: si Athenienses, sublato Areopago, nihil nisi populi scitis ac decretis agebant, etc.: si vis erat, si fraus, si metus: si neglegentiam dices, mirabimur: di persequar, si potero, subtilius: pergratum mihi feceris, si de amicitiā disputaris.—Esp. with pluperf., in indef. clauses of repeated action: plausum si quis eorum aliquando acceperat, ne quid peccasset pertimescebat, whenever: si quando forte suis fortunis desperare coeperant, Cs.—With subj praes. or perf., in conditions assumed as possible, if, even if, though: satis facere rei p. videmur, si istius furorem vitemus: si ad verba rem deflectere velimus: rem facias, rem, Si possis, recte; si non, quocumque modo rem, H.: innocens, si accusatus sit, absolvi potest.— With subj imperf. or pluperf., implying that the condition is contrary to fact, if: servi mei, si me isto pacto metuerent, domum meum relinquendam putarem: quod ne fecissent profecto, si nihil ad eos pertinere arbitrarentur: Si mihi, quae quondam fuerat... si nunc foret illa iuventus, V.— Followed by tamen, even if, although, albeit: quas si exsequi nequirem, tamen, etc.: quae si dubia essent, tamen, etc., S.: si aliter accidisset: si quis in caelum ascendisset, etc.—In the parenthetic phrase, si forte, perhaps, perchance: vereor, ne nihil sim tui, nisi supplosionem pedis imitatus et aliquem, si forte, motum.—With subj. (rarely indic.), in place of an inf, if, when, that: apud Graecos opprobrio fuit adulescentibus, si amatores non haberent (i. e. amatores non habere): illud ignoscere aequum erit, si... ne tuam quidem gloriam praeponam, etc., L.—In dependent questions, if, whether, if perchance: ut illum quaeram, Idque adeo visam, si domist, T.: fatis incerta feror, si Iuppiter unam Esse velit urbem, V.: primum ab iis quaesivit, si aquam hominibus... imposuissent, L.: statui expectandum esse si quid certius adferretur.—In expressing a wish (poet. for utinam), usu. with O, if only, would that, O that: o si angulus ille accedat, qui, etc., H.: Si nunc se nobis ille aureus arbore ramus Ostendat nemore in tanto! would that, V.—With a relat., to express a class vaguely or doubtfully, if there be any such, whoever they may be: mortem proponit... eis etiam si qui non moleste tulerunt: dimissis, si qui parum idonei essent, L.—In clauses of purpose, if, in order to, to try whether, to see if, that if possible: Minucium cum omni equitatu praemittit, si quid celeritate itineris proficere possit, to see whether, Cs.: neque ullum munus despiciens, si in Caesaris complexum venire posset, Cs.: pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent, L.—In clauses of contingency, against the case that: haud aspernatus Tullius, tamen, si vana adferantur, in aciem educit, in order to be ready, if, etc., L.: ille postea, si comitia sua non fierent, urbi minari, i. e. threatened an attack if, etc.: erat reo damnato, si fraus capitalis non esset, quasi poenae aestimatio: quattuor legiones Cornelio, si qui ex Etruriā novi motūs nuntiarentur, relictae, to be ready, in case, etc., L.
    * * *
    if, if only; whether

    quod si -- but if; si quis/quid -- if anyone/anything

    Latin-English dictionary >

  • 19 aestimatio

    aestĭmātĭo, ōnis, f. [id.].
    I.
    The estimating a thing according to its extrinsic (money) value, valuation, appraisement:

    in censu habendo potestas omnis aestimationis habendae censori permittitur,

    Cic. Verr. 2, 2, 53: aestimatio frumenti, the determination of the prœtor ( legate or quœstor), how much ready money one should pay, instead of the corn which he was to furnish, id. ib. 2, 3, 92:

    erat Athenis reo damnato, si fraus non capitalis esset, quasi poenae aestimatio,

    i. e. a commutation of corporal punishment for a fine, id. de Or. 1, 54, 232.—So esp. litis or litium aestimatio, in Roman civil law, an estimating, valuation of the contested matter; in criminal law also, the stating how much the convicted person had to pay, an assessment of damages, Cic. Clu. 41, 116; id. Verr. 2, 2, 18, § 45 (cf. lis aestimata, id. ib. 1, 13):

    lex de multarum aestimatione,

    Liv. 4, 30.— After the civil war, Cæsar, in order to enable debtors to cancel the demands against them, decreed an aestimatio possessionum, i. e. an estimation or appraisement of real estate, according to the value which it had before the war, and compelled the creditors to take this in payment instead of money; they were also obliged to deduct from the sum demanded any interest that had been paid; v. Caes. B. C. 3, 1; and Suet. Caes. 42. Hence, in aestimationem accipere, to accept or agree to such a valuation, or payment by real estate at a high price:

    a Marco Laberio C. Albinius praedia in aestimationem accepit,

    Cic. Fam. 13, 8.—And meton., with an allusion to the law of Cæsar: aestimationes [p. 62] = praedia, the real estate received in payment:

    quando aestimationes tuas vendere non potes,

    Cic. Fam. 9, 18. Since the creditor was a loser by this regulation, aestimationem accipere, to suffer injury or loss, id. ib. 16.—
    II.
    Trop.
    A.
    A valuation, i. e. an estimation of a thing according to its intrinsic worth (while existimatio denotes the consideration, regard due to an object on account of its nominal value):

    bonum hoc est quidem plurimi aestimandum, sed ea aestimatio genere valet, non magnitudine,

    Cic. Fin. 3, 10, 34; so 3, 13, 44;

    3, 6: semper aestimationem arbitriumque ejus honoris penes senatum fuisse,

    Liv. 3, 63:

    semper infra aliorum aestimationes se metiens,

    Vell. 1, 127; 97; Plin. 3, 5, 9, § 67:

    aestimatione rectā severus, deterius interpretantibus tristior habebatur,

    Tac. H. 1, 14 al. —
    B.
    Poet., the worth or value of a thing:

    Quod me non movet aestimatione,

    Cat. 12, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > aestimatio

  • 20 capital

    căpĭtal, v. capitalis.

    Lewis & Short latin dictionary > capital

См. также в других словарях:

  • CAPITALIS — vulgo Captau seu Capitau Gallis, dignitatis nomen, quibusdam ex illustrioribus Aquitaniae Proceribus attribui solitum, quos Comitibus, Vicecomitibus et Baronibus accenset Consuetudo municipalis Burdegal. arlic. 75. In iis praecipui, le Captal de… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Capitalis — Capitalis,   römische Großbuchstabenschrift in Steininschriften, Schrift …   Universal-Lexikon

  • Capitalis — Als Capitalis (lat. „den Kopf betreffend“) wird eine Familie antiker römischer Majuskelschriften bezeichnet. Zu diesen zählen: die Capitalis Monumentalis, eine in Stein gehauene Monumentalschrift, die Capitalis Quadrata, eine handschriftliche… …   Deutsch Wikipedia

  • Capitalis — pagrindinis statusas T sritis gyvūnų anatomija, gyvūnų morfologija atitikmenys: lot. Capitalis ryšiai: platesnis terminas – pagrindiniai terminai …   Veterinarinės anatomijos, histologijos ir embriologijos terminai

  • Capitalis Rustica — im Vergilius Romanus, fol. 14r Die Capitalis Rustica, eine Schriftart, ist eine Variante der antiken römischen Majuskelschrift Capitalis. Anders als die harmonische Capitalis Quadrata mit ihren strengen geometrischen Vorgaben zeichnet sich die… …   Deutsch Wikipedia

  • Capitalis rustica — im Vergilius Romanus, fol. 14r Die Capitalis rustica, eine Schriftart, ist eine Variante der antiken römischen Majuskelschrift Capitalis. Anders als die harmonische Capitalis Quadrata mit ihren strengen geometrischen Vorgaben zeichnet sich die… …   Deutsch Wikipedia

  • Capitalis rustica — en latín, las mayúsculas rústicas, es una forma de caligrafía de la antigua Roma. Como el término tenía una connotación negativa en contraposición con las más elegantes mayúsculas cuadradas romanas Bernhard Bischoff introdujo el término… …   Wikipedia Español

  • Capitalis fascia — (Chir.), so v.w. Hippokratische Mütze …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Capitalis poena — (lat.), so v.w. Capitalstrafe …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Capitalis res — (lat.), Vergehen, worauf der Tod od. bürgerlicher Tod, z.B. Exil steht, s.u. Verbrechen …   Pierer's Universal-Lexikon

  • CAPITALIS Anliae Justitiarius — vide voce Iustitiarius …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»